خلاصه
با نصب وصله هسته لینوکس جدید، کارتهای گرافیک Intel Arc A750 و A310 روی رزبریپای ۵ روشن میشوند. در این مقاله میبینیم چه سختافزار و نرمافزاری لازم دارید، چه مشکلاتی وجود دارد و چه کارهایی (از AI سبکوزن گرفته تا رندر ساده) حالا شدنی است.
چرا این خبر مهم است؟
رزبریپای ارزان و کممصرف است، Intel Arc قدرت مورد نیاز AI و گرافیک را دارد. اتصالشان یعنی میتوانید روی برد کوچکتان مدلهای هوش مصنوعی اجرا کنید یا گرافیک سهبعدی سبک بسازید؛ هزینه ای که میلیونها تومان بود حالا به چند صد هزار تومان میرسد.
سختافزار مورد نیاز
- رزبریپای ۴ یا ۵ با آخرین firmware
- کارت گرافیک Intel Arc (A750 یا A310 پیشنهاد میشود)
- باکس eGPU با درگاه PCIe x16
- آداپتور PCIe به USB4 / M.2 یا PCIe Flat Cable مخصوص RP5
- منبع تغذیه ۴۵۰W واقعی با کانکتور ۸پین
- کابل برق سوییچینگ به باکس eGPU
- سیستم خنککننده بهاندازه برای جلوگیری از داغ شدن
نصب نرمافزاری، گام به گام
۱. بهروزرسانی سیستم
sudo apt update && sudo apt full-upgrade -y را بزنید؛ ریبوت کنید.
۲. تهیه وصله هسته
در حال حاضر این وصله در tree mainline قرار ندارد. مخزن Jeff Geerling را کلون کنید و branch drm-intel-rpi را روی هسته ۶.۷.۰ یا بالاتر اعمال کنید.
۳. کامپایل Mesa تازه
Mesa موجود از Intel Arc پشتیبانی نمیکند. نسخه ۲۴ یا بالاتر را بسازید و نصب کنید تا Vulkan و OpenGL کار کنند.
۴. فعال کردن Resizable BAR
در config.txt خط dtparam=pciexbar=8G را اضافه کنید تا حداکثر حافظه گرافیک در اختیارش قرار گیرد.
۵. تست راهاندازی
با دستور glmark2-es2-drm و clinfo ببینید شتابدهنده شناخته میشود یا خیر.
محدودیتهای امروز
- مدلهای AI بزرگ (بالاتر از ۷B پارامتر) بهخاطر ۸GB رم رزبری ممکن است خطا بدهند.
- در Vulkan گاهی لکههای رنگی یا tearing دیده میشود.
- Resizable BAR هنوز توسط درایور اینتل بهطور کامل استفاده نمیشود.
- کامپایل دستی Mesa هر بار آپدیت امنیتی میطلبد.
کاربردهایی که الان شدنی است
| کاربرد | مدل/سایز | سرعت تقریبی |
|---|---|---|
| Stable Diffusion 1.5 (هشت بیت) | 512×512 | ~۲ ثانیه per image |
| YOLOv۸n تشخیص شی | ۶MB | +۳۰ FPS |
| رندر Blender (CPU+GPU) | بار کوچک | ۲ برابر سریعتر از CPU |
| کدنویسی موازی OpenCL | مینیبار | ۶۰ GFLOPS |
نکات پایداری و ایمنی
- همیشه اتصالات برق را پیش از روشن کردن چک کنید؛ جریان ۱۲V شدید میتواند برد را بسوزاند.
- از دیسک SSD USB3 برای swap استفاده کنید تا RAM رمزارز نشود.
- فن باکس eGPU را مستقیم به منبع PSU وصل کنید، نه به پین ۵V رزبری.
- درایورهای توسعی را به ریپوزیتوری جداگانه نصب کنید تا آپدیت رسمی OS را خراب نکند.
چشمانداز آینده
با upstream شدن وصلهها، تصور کنید رزبریپای OS رسمی ISO جدیدی عرضه کند که out-of-the-box از Arc پشتیبانی کند؛ آنوقت هر کلاس درس یا استارتاپ کوچکی میتواند خوشه AI ارزان بسازد یا کنسول بازی ابری سرهم کند.
نتیجهگیری
اتصال Intel Arc به رزبریپای هنوز پروژهای تخصصی است، اما همین حالا هم محیط لب آزمایش AI و گرافیک را برای توسعهدهندهها و معلمان ارزان میکند. با یک برد زیر یک میلیون تومان و یک GPU متوسط، میتوانید پردازش موازی، یادگیری ماشین و رندر سبک را تجربه کنید؛ آن هم بدون نیاز به لپتاپ یا ایستگاه کاری چند ده میلیونی.