خلاصه مقاله
سامانههای بازیابی-تقویتشده (RAG) وقتی سند را فقط به قطعههای کوچک تقسیم میکنند، اغلب ارتباط معنایی را از دست میدهند و پاسخ ناقص یا اشتباه میدهند. گسترش زمینه با بازگرداندن بخشهای پیشوپس، سرصفحهها و ساختار سلسلهمراتبی، دقت و اعتمادپذیری پاسخ را چندبرابر میکند.
مقدمه
اگر تا حالا از چتباتهای هوشمند پرسیدهاید و جواب کلی یا اشتباه گرفتهاید، احتمالاً سامانهتان فقط «قطعه» دیده و «زمینه» را نادیده گرفته. گسترش زمینه همان ترفندی است که این خلأ را پر میکند.
چرا قطعهبندی ساده کافی نیست؟
۱. از هم پاشیدگی معنا
یک بند از قرارداد بدون بندهای قبل و بعد ممکن است طور دیگری تفسیر شود.
۲. توهمسازی (Hallucination)
مدل وقتی زمینه کافی ندارد، خودش جزئیات میسازد تا جای خالی را پر کند.
۳. افت اعتماد کاربر
پاسخهای نادرست، اعتبار کل سامانه را زیر سؤال میبرد.
گسترش زمینه دقیقاً یعنی چه؟
به جای تحویل دادن یک قطعهی ۲۰۰ کلمهای، سامانه بخشهای همسایه، سرصفحهی بالادستی یا حتی کل سند را هم کنار دست میگذارد تا پاسخ جامع و مبتنیبر منبع تولید کند.
۴ روش اصلی گسترش زمینه
- گسترش همسایه: دو تا سه قطعهی قبل و بعد را هم میآورد.
- گسترش والد: کل بخش زیر یک سرُس را با زیرمجموعههایش بازمیگرداند.
- گسترش عاملمحور: هوشمند تصمیم میگیرد چند بخش یا حتی چند سند کامل لازم است.
- گسترش کلسند: برای فایلهای کوتاه، کل محتوا در حافظه قرار میگیرد.
تکنیکهای پیشرفته پردازش سند
| روش | مزیت | بهترین کاربرد |
|---|---|---|
| تقسیم سلسلهمراتبی | ساختار فصلبندی حفظ میشود | کتابچههای راهنما |
| تقسیم بازگشتی | کنترل دقیق طول قطعه | مقالات بلند |
| ادغام قطعهها | کاهش پراکندگی اطلاعات | اسناد حقوقی |
پاداش متاداده: شناسه، خلاصه، صفحه
افزودن شماره صفحه، سرصفحهی بالادستی و یک جمله خلاصه به هر قطعه، بازیابی را سریعتر و ردیابی پاسخ را آسانتر میکند.
قرار دادن گسترش زمینه در گردشکار
ابزارهای خودکار مانند n8n را میتوان بهگونهای تنظیم کرد که همزمان با چُنککردن، متاداده را هم استخراج و در پایگاهی مانند Superbase ذخیره کند. بدون نیاز به کدنویسی سنگین، یک لولهی کامل از OCR تا بازیابی ساخته میشود.
دستاوردهای کلیدی
- دقت پاسخ تا ۴۰٪ بالا میرود.
- منبع پاسخ روشن و قابل راستیآزمایی است.
- تعداد درخواستهای اضافی به LLM کاهش مییابد و هزینهی تمامشده کمتر میشود.
محدودیتها و چشمانداز
هماکنون پیادهسازی گسترش زمینه در برخی ابزارها به کد سفارشی نیاز دارد؛ ولی با افزایش تقاضا، انتظار میرود پلاگینهای آماده و گرههای بومی بهزودی عرضه شوند. سرمایهگذاری روی این حوزه، آیندهی سامانههای پرسشوجو را تضمین میکند.